მას პატარა გოგონას ხელი ეჭირა და ღმერთს სთხოვდა ძალას თავისი შეცდომის გამოსასწორებლად ოქტომბერი მსოფლიოში დამკვიდრებულია დაუნის სინდრომის ცნობადობის გაზრდის თვედ. მსოფლიოს უმეტეს ქვეყანაში დაუნის სინდრომის მქონე ბავშვები დადიან ბაღებსა და სკოლებში, ჩართულნი არიან შემოქმედებით ცხოვრებაში და მისდევენ სპორტს.
ოქტომბრის ერთ დღეს, 26 წლის ოლგამ პატარა გოგონა გააჩინა. „დაუნის სინდრომი“ იყო პირველი, რაც ოლგამ ბავშვის დაბადებისთანავე გაიგონა. „სამშობიაროში მითხრეს, რომ არც საბავშვო ბაღში, არც სკოლაში მიიღებდნენ მას, მე კი მისთვის პამპერსების გამოცვლა სიცოცხლის ბოლომდე მომიწევდა. ქმარი გამშორდებოდა, უფროს შვილს ყურადღებას ვეღარ მივაქცევდი. ფულის მთელი რესურსის ამ ბავშვისთვის დახარჯვა მომიწევდა. ისიც მითხრეს, რომ ადამიანები, რომლებიც დაუნის სინდრომით იბადებიან, გამოირჩევიან ფიზიკური სიძლიერით და ძალიან აგრესიულები არიან", - იხსენებს ოლგა. საბოლოოდ დედა დაარწმუნეს, რომ ბავშვი ვერ გაიგებდა, ვინ იყო დედა, ვერ გამოხატავდა გრძნობებს, ვერ აღიქვამდა მოვლენებს. დედამ პატარა სამშობიაროში დატოვა.
ოლგამ ახალი ცხოვრება დაიწყო. საცხოვრებლად სხვა ქალაქში გადავიდა, უფროსი გოგო გაზარდა და ბიჭიც გააჩინა. მის პატარა ბიჭს ონკოლოგიური დაავადება აღმოუჩინეს, ოლგას სამსახურის დატოვება და ისევ მოსკოვში დაბრუნება მოუწია. ქმარიც გაეყარა. დარჩა ქალი, მიზერული ანაზღაურებით, ორი ბავშვით. მაშინ გააცნობიერა, რომ სრულიად ჯანმრთელ ბავშვს შეიძლება დაუსვან ძალიან მძიმე დიაგნოზი, შეიძლება, ქმარმა ნებისმიერ დროს მიგატოვოს, შეიძლება, ნებისმიერ დროს დარჩე უფულოდ. წლების განმავლობაში უვლიდა ოლგა პატარა ბიჭს, რომელმაც ქიმიოთერაპიის შემდეგ მხედველობა თითქმის სულ დაკარგა. სასწაული მოხდა და ოლგამ შვილის გადარჩენა შეძლო. მოძებნა ახალი სამსახური, ახალი სახლი და დაიწყო გოგონას ძებნა, რომელიც სამშობიაროში დატოვა. მიმართა ყველა ინსტანციას, გადაატრიალა ინტერნეტი. ერთ დღესაც გასაშვილებელი ბავშვების ფოტოსურათებს შორის ოლგამ თავისი შვილი აღმოაჩინა. ეს დაუჯერებელი მოვლენა იყო, დედამ ბავშვი ბოლოს შვიდი წლის წინ ნახა. ფოტოს ქვემოთ ეწერა სახელი: დაშა და გვარის პირველი ასო. დაშა დედიკოს ძალიან ჰგავდა.
ბავშვის ადილსამყოფელის შესახებ ინფორმაციის მისაღებად ადამიანს, რომელსაც ბავშვის შვილად აყვანა სურდა, უნდა წარედგინა მთელი რიგი საბუთები. ოლგამ ცხელ ხაზზე დარეკა და თავისი ისტორია უამბო. ყველა წესი დაარღვია ამ ისტორიამ. ოლგას ბავშვთა სახლის ნომერი მისცეს, მაგრამ მანამ არ ანახეს ბავშვი, სანამ შვილად აყვანისთვის საჭირო ყველა საბუთი არ მოაგროვა, ისინი ხომ ამ ფორმალობის გარეშე ერთმანეთისთვის არავინ იყვნენ.
ცოტა ხანში ოლგას უკვე თავისი პატარა გოგოს ხელი ეჭირა და ღმერთს სთხოვდა ძალას თავისი შეცდომის გამოსასწორებლად.
სამედიცინო დოკუმენტებში ეწერა: ბავშვის სიმაღლეა 89 სანტიმეტრი, იწონის 12 კილოგრამს, ესმის საუბარი მარტივი მითითებების დონეზე, იყენებს პამპერსს, ჭამს დაბლენდერებულ საკვებს. ოლგას ბავშვთა სახლში სიტყვა-სიტყვით უმეორებდნენ იმას, რაც მას 7 წლის წინ, სამშობიაროში უთხრეს. ისიც დაამატეს, რომ დაშა იყო ბავშვი, რომელსაც ვერაფერს ასწავლიდა, ის არასდროს ილაპარაკებდა, არასდროს განვითარდებოდა. ბავშვთა სახლის აღმზრდელების თქმით, ბავშვის ადგილი „ღობის იქით“ იყო, ჩვეულებრივი ბავშვებისგან და საზოგადოებისგან შორს.
ახლა დაშა ცოცხალი და მგრძნობიარე გოგონაა. მღერის, უყვარს სირბილი, ველოსიპედით სეირნობა, კარგად ერთობა მასზე ერთი წლით უფროს ძმასთან და ძალიან უყვარს უფროსი დაიკო. ხანდახან ძალიან სერიოზულია, გადაწყვეტს, რომ სადილის დროა, თავისით დაალაგებს თეფშებს, მიუჯდება მაგიდას და ოჯახის წევრებსაც ეპატიჟება.
დაუჯერებელია, რომ 2 წლის წინ დაშა შუშის, გაშეშებული თვალებით, გაუნძრევლად იჯდა და ხმას არ იღებდა. ასეთ მდგომარეობაში იყო ოჯახში დაბრუნების პირველ დღეს. მეორე დღიდან კი სახლი ახმაურდა სხვადასხვა თამაშით, ლექსით, მხიარული ხმებით. ბავშვთა სახლის შემდეგ ერთ თვეში დაშამ დაივიწყა პამპერსების არსებობა, გაჩნდა პირველი გონივრული ხმოვანი სიგანალები, დაშა დედიკოს აგებინებდა რა უნდოდა. გოგონა ისმენდა ზღაპრებს და გამოხატავდა ემოციას. ბავშვი, რომელიც ადრე ძლივს დადიოდა, ერთ თვეში დახტოდა და დარბოდა.
ოლგამ სასწრაფოდ დაიწყო ბავშვთა განმავითარებელი კურსების ძებნა. ყველგან კი ერთი და იგივე ესმოდა: „ჩვენ ვერ მივიღებთ, აბა, რას ელოდით თქვენ ხომ ასეთი შვილი გყავთ“. ბევრი პირდაპირ ეუბნებოდა, რაში გჭირდებოდათ ამ ბავშვის წამოყვანა ბავშვთა სახლიდან, ყოფილიყო იქ, არავის შეაწუხებდაო. მაგრამ ოლგა არ გაჩერდა, არ შეეგუა და იპოვა საბავშვო ბაღი დაუნის სინდრომით დაავადებული ბავშვებისთვის. იქ პირველად ალაპარაკდნენ პატარა დაშას შესაძლებლობებზე, მისცეს დავალება სახლში მოსამზადებლად, ეს კი იმას ნიშნავდა, რომ მისი სჯეროდათ. ბავშვს შეეძლო განვითარება!
პატარა დაშამ ერთ წელიწადში 18 სანტიმეტრი მოიმატა. ის ღრუბელივით ისრუტავდა ახალ ინფორმაციას და ძალიან კარგად სწავლობდა. ყოველდღე ახალ-ახალ სიტყვებს იმეორებდა, ხედავდა საგნებს, რომელიც ადრე მისთვის შეუმჩნეველი იყო. დღეს დაშა თავისუფლად ლაპარაკობს. სწავლობს თვლას და ასოებს. მაგრამ მთავარი გამარჯვება მაშინ დადგა, როდესაც ის სკოლაში მიიღეს. კაბა, ბაფთები, ყვავილების დიდი თაიგული - ყველასთვის შესამჩნევი იყო, როგორ უხაროდა და როგორი ამაყი იყო დაშა.
თავდაპირველად, პატარა შეხედულების და დიაგნოზის გამო, მას სკოლაში სერიოზულად არ აღიქვამდნენ. თვეების შემდეგ გოგონამ ყველას დაანახა, რომ შეუძლია სწავლა. რა თქმა უნდა, დაშა განვითარებით თანატოლებს ჩამორჩება, მას განსაკუთრებული მიდგომა და სპეციალისტთა მხარდაჭერა სჭირდება, მაგრამ დღეს ის ბედნიერია, რადგან მასაც ოჯახი აქვს! მხოლოდ ოჯახში შეიძლებოდა მომხდარიყო ის სასწაული, რომელიც ამ პატარა გოგონას გადახდა თავს.
საქართველოში დაუნის სინდრომის მქონე ბავშვების უფლებრივი მდგომარეობა, ისევე როგორც შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე სხვა ბავშვების, ჯერ კიდევ რთულია. ისინი ყველაზე მეტად სტიგმატიზირებულ ჯგუფს მიეკუთვნებიან. 800 ბავშვიდან ერთი დაუნის სინდრომით იბადება. დაუნის სინდრომი არა დაავადება, არამედ გენეტიკური ცვლილებაა. ნუ დათვლით ქრომოსომებს...
მოამზადა სალომე გორგოშიძემ