რა უშლის და რა უწყობს ხელს ბავშვის სიმაღლეში ზრდას და როგორი უნდა იყოს კვების რაციონი, რომ ბავშვის ზრდის ტემპი ნორმალური იყოს - მშობლები

კვლევის მიხედვით, ბავშვის სიმაღლე 60-80%-ით ნამდვილად გენეტიკაზეა დამოკიდებული. თუმცა დარჩენილი 20-40% სხვა ფაქტორებით განისაზღვრება და მათი ხელშეწყობა უკვე მშობელსა და ბავშვზეა დამოკიდებული. ძილის ხარისხი და ხანგრძლივობა, კვება, ჯანმრთელობის მდგომარეობა და მშობლების შემოსავალიც კი გავლენას ახდენს ბავშვის ზრდასა და ფიზიკურ მდგომარეობაზე.

საკვები

არასაკმარისი კალორიების მიღება ბავშვის ზრდის შეფერხების მიზეზი შეიძლება გახდეს, ბავშვის სხეულის წონაც ნორმაზე დაბალი იქნება.
ჩვილებს სჭირდებათ დაახლოებით 100 კკალ/კგ/დღეში;

• ჩვილები 1-დან 3 წლამდე - 80 კკალ / კგ / დღეში;
• სკოლამდელი ასაკის ბავშვები 4-დან 5 წლამდე - 70 კკალ / კგ / დღეში;
• 6-დან 8 წლამდე ასაკის ბავშვები - 60-65 კკალ / კგ / დღეში;
• 9 წელზე უფროსი ასაკის ბავშვები - 35-დან 45 კკალ / კგ / დღეში.

არსებობს მიახლებითი ნორმები სკოლის მოსწავლეებისთვის. 7-10 წლის ბავშვებს სჭირდებათ 2400 კკალ დღეში, 11-13 წლის მოზარდებს - 2850 კკალ დღეში, 14-17 წლის მოზარდებს - 3150 კკალ დღეში.
მნიშვნელოვანია, რომ ბავშვის კვება იყოს დაბალანსებული: ყოველ გრამ ცილაზე უნდა იყოს 1 გრ ცხიმი და 4 გრ ნახშირწყლები. ჩვილებს სჭირდებათ კალციუმი და ვიტამინი D, რომ ზრდის ტემპი თავიდანვე კარგი იყოს.
კვება არის ყველაზე მნიშვნელოვანი ფაქტორი, რომელიც გავლენას ახდენს ბავშვის ზრდაზე. პირველი 1000 დღე განსაკუთრებულ როლს თამაშობს: ეს არის საშვილოსნოსშიდა განვითარება და ბავშვის ცხოვრების ორი წელი. ამ დროს ეყრება საფუძველი ბავშვის ყველა ორგანოსა და სისტემის ადექვატურ ზრდას და განვითარებას. ორსულობის დროს ქალებს სჭირდებათ დაბალანსებული დიეტა, ასევე ფოლიუმის მჟავის დამატებითი წყაროები. მისი დეფიციტი იწვევს ნაყოფის ნერვული სისტემის ფორმირების დარღვევას. ახალშობილთა პერიოდში საუკეთესო საკვები დედის რძეა, ის ფარავს ბავშვის ყველა კვებით მოთხოვნილებას.
6 თვეზე უფროსი ასაკის ბავშვებისთვის რეკომენდებულია დამატებითი საკვები ნორმალური განვითარებისა და ზრდისთვის. ამ პერიოდში ბავშვს უჩნდება მიკროელემენტების დამატებითი წყაროების (ცილა, რკინა, თუთია) მოთხოვნილება. უფროსი ასაკის ბავშვების ყოველდღიურ მენიუში უნდა იყოს შემდეგი საკვები:

• მცენარეული და ცხოველური ცილა (ხორცი, თევზი, რძის პროდუქტები, სოიო, ოსპი, ლობიო) - უზრუნველყოფს ბავშვს აუცილებელი ამინომჟავებით, "სამშენებლო მასალით" სხეულის ყველა უჯრედისა და ქსოვილისთვის;
• ბოჭკო (ხილი, ბოსტნეული, კენკრა) - ხელს უწყობს სისხლში შაქრისა და ქოლესტერინის დონის შემცირებას, მიკროფლორისა და ნაწლავის ნორმალურ ფუნქციონირებას;
• ნახშირწყლები (მარცვლეული, ბოსტნეული) - უზრუნველყოფს ბავშვს ენერგიით;
• ცხიმოვანი მჟავების წყაროები (თევზი, ზეთი, თხილი) - ხელს უწყობს სხვადასხვა დაავადების პროფილაქტიკას და ჰორმონების ნორმალურ გამომუშავებას.

ბავშვის სქესი

ზოგადად პოპულაციაში მამაკაცები უფრო მაღალები იზდებიან, ვიდრე ქალები. ამის ერთ-ერთი მიზეზი ის არის, რომ გოგონები უფრო ადრე აღწევენ სქესობრივ მომწიფებას, ვიდრე ბიჭები და ჰორმონალური ცვლილებების დროს ძვლის ზრდა ჩერდება. სასქესო ჰორმონები ასევე მნიშვნელოვან როლს თამაშობენ. მაგალითად, ბიჭებს აქვთ ტესტოსტერონის ბუნებრივად უფრო მაღალი დონე, რომელიც ასტიმულირებს ძვლების ზრდას, განსაზღვრავს მათ სისქესა და სიგრძეს.

ფიზიკური აქტივობა

ზომიერი ვარჯიში ხელს უწყობს ბავშვის ნორმალურ ზრდას. ფიზიკური აქტივობით ბავშვის ზრდის ჰორმონების გამომუშავება უმჯობესდება, ამიტომ პატარა სპორტსმენები შეიძლება ოდნავ უფრო მაღლები იყვნენ, ვიდრე თანატოლები, რომლებიც არ ვარჯიშობენ.
სამაგიეროდ, ინტენსიურ ვარჯიშთან და პროფესიულ სპორტთან დაკავშირებით, პირიქითაა. მუდმივმა დაღლილობამ, ფსიქოლოგიურმა სტრესმა შეიძლება შეანელოს ჩონჩხის ზრდა.
ზოგიერთი დაავადება და განვითარების მახასიათებლები უარყოფითად მოქმედებს ბავშვის ზრდაზე:

• დაუნის სინდრომი (გენომიური ანომალია, დამატებითი ქრომოსომის არსებობა);
• ტერნერის სინდრომი (გენეტიკური პრობლემები, რომლებიც გვხვდება მხოლოდ გოგონებში X ქრომოსომის სრული ან ნაწილობრივი არარსებობის გამო);
• კუშინგის სინდრომი (მდგომარეობა, რომელიც გამოწვეულია ორგანიზმის ხანგრძლივი ზემოქმედებით გლუკოკორტიკოიდებზე, როგორიცაა კორტიზოლი);
• აქონდროპლაზია (ძვლის მემკვიდრეობითი დაავადება);
• ნაადრევი სქესობრივი მომწიფება;
• ჯუჯა (ენდოკრინული დაავადება, რომელიც ემყარება ზრდის ჰორმონის სინთეზის დარღვევას);
• კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის დაავადებები.

მათი საპირისპიროა გიგანტიზმი, ამ ანომალიით ხდება ზრდის ჰორმონების გადაჭარბებული გამომუშავება, ბავშვი მნიშვნელოვნად უსწრებს თანატოლებს.

წამალი

ზოგიერთ კვლევაში არსებობს მტკიცებულება, რომ მედიკამენტებმა, განსაკუთრებით ისეთებმა, რომლებიც მიმართულია ყურადღების დეფიციტის, ჰიპერაქტიურობის გამოსწორებაზე, შეიძლება გავლენა იქონიოს ბავშვის ზრდაზე. მეცნიერებმა შენიშნეს, რომ ბავშვები, რომლებიც ასეთ აბებს იღებენ, თანატოლებთან შედარებით ოდნავ დაბლები არიან.

მშობლების შემოსავალი

ოჯახის სოციალურ-ეკონომიკური მდგომარეობაც თურმე დიდწილად განსაზღვრავს ბავშვის ზრდას. მდიდარი მშობლები არ ზოგავენ საკვებს, მათ შეუძლიათ ბავშვისთვის შეიძინონ საკმარისი ხორცი და თევზი, ბოსტნეული და ხილი, თხილი და სხვადასხვა მარცვლეული. გარდა ამისა, უფრო მაღალი შემოსავალი დაკავშირებულია უკეთეს სამედიცინო მომსახურებასთან.

ოჯახის წევრები

ოჯახის ზწევრების რაოდენობაც არაპირდაპირ გავლენას ახდენს ბავშვის ზრდაზე: მრავალშვილიან ოჯახებში ბავშვები, როგორც წესი, უფრო პატარები და მცირე წონისანი არიან, ვიდრე თანატოლები, რომლებსაც არ ჰყავთ და-ძმები.

ძილის ხარისხი და ხანგრძლივობა

ზრდის ჰორმონის და ფარისებრი ჯირკვლის მასტიმულირებელი ჰორმონის გამომუშავება იზრდება ძილის დროს, ძილის ნაკლებობამ შეიძლება გამოიწვიოს ამ პროცესების დარღვევა. შეგიძლიათ შეამოწმოთ, სძინავს თუ არა თქვენს პატარას საკმარისად.

• 4-7 წელი - 11 საათი;
• 8-10 წელი - 10 საათი;
• 11-14 წლამდე - 9 საათი;
• 15 წელზე მეტი - 8,5 საათი.

მნიშვნელოვანია, რომ ბავშვმა ერთსა და იმავე დროს დაიძინოს და ადგეს არა უადრეს დილის 7 საათზე. თუ შესაძლებელია, ბავშვი დააძინეთ დღისითაც: 4-7 წლის ბავშვებისთვის - 2-2,5 საათი; 7 წელზე მეტი - 1-1,5 საათი.