ყველა ბავშვი ინდივიდუალურია, რაც ყველა ზრდასრულისთვის გასაგებია. თუმცა არის თვისებები, რომელთა დაძლევაც საჭიროა. მაგალითად, მორცხვობა. ეს თვისება ბევრ ბავშვს უშლის ხელს შესაძლებლობების სრულად წარმოჩენასა და რეალიზაციაში.
ტემპერამენტი: ზოგიერთი ბავშვი ბუნებრივად უფრო ინტროვერტულია და შეიძლება მეტი დრო დასჭირდეს სოციალურ სიტუაციებში ადაპტირებისთვის.
გენეტიკა: მორცხვობას შეიძლება გენეტიკური კომპონენტიც ჰქონდეს და ბავშვი იყოს უფრო თავშეკავებული.
გარემო ფაქტორები: საცხოვრებელმა გარემომ, აღზრდის სტილმა და გამოცდილებამ შეიძლება ხელი შეუწყოს მორცხვობას. მაგალითად, თუ ბავშვს არ აქვს ბევრი შესაძლებლობა სოციალური ინტერაქციისთვის, ის შეიძლება ნაკლებად კომფორტულად გრძნობდეს თავს უცხო გარემოსა და აქტიურ სიტუაციებში.
წარსული გამოცდილება: ხალთან ურთიერთობისას ნეგატიურმა ან უხერხულმა გამოცდილებამ შეიძლება ბავშვი მორცხვი გახადოს. უფრო თავშეკავებული გახდეს, თუ ვინმემ დასცინა, ზურგი აქცია, შეარცხვინა.
შეუქმენით ხელშემწყობი გარემო:
სახლში თბილი და დამხმარე გარემო შექმენით, სადაც ბავშვი თავს დაცულად და თამამად იგრძნობს, სადაც თავისუფლად გამოხატავს თავს.
კომუნიკაციისთვის აუცილებლად წაახალისეთ. აგრძნობინეთ თანატოლებთან ურთიერთობის პოზიტივი, ხშირად ატარეთ ისეთ აქტივობებზე, სადაც ბავშვები იკრიბებიან.
თანდათანობითი ექსპოზიცია:
თანდათანობით მიაჩვიეთ იმ სიტუაციებს, სადაც დღეს მორცხვად იქცევა. დაიწყეთ პატარა, ნაკლებად ხალხმრავალი და უცხო ჯგუფებში მიჩვევით. ეცადეთ, წინასწარ უთხრათ, სად რა ვითარება დახვდება, რას გააკეთებენ სხვები და რა უნდა გააკეთოს მან. შემდეგ უფრო დიდ შეკრებებზე გადადით.
სოციალიზაცია მაგალითის მიცემით:
პირველ რიგში, თქვენი ქცევის მოდელით ასწავლეთ, როგორ ვეცნობით და ვადაპტირდებით უცხო ადამიანების გარემოცვაში. გამოავლინეთ შესაბამისი სოციალური ქცევა, რათა ბავშვი დააკვირდეს და ისწავლოს. სთხოვეთ, დააკვირდეს სხვა ბავშვებს, რომლებიც თამამად და მეგობრულად იქცევიან.
წაახალისეთ ბავშვის ჰობი და ინტერესები:
დაეხმარეთ ბავშვს აღმოაჩინოს და აკეთოს ის საქმე, რომელიც მოსწონს. ამან შეიძლება თავდაჯერებულობა შესძინოს და მსგავსი ინტერესის მქონე თანატოლებთან შეხვედრის და ურთიერთობის გამოცდილება მისცეს.
ასწავლეთ სოციალური უნარები:
ათამაშეთ როლური თამაშები, ასწავლეთ, როგორ დაიწყონ საუბარი, როგორ დაამყარონ თვალის კონტაქტი და როგორ მოუსმინონ სხვებს.
იყავით მომთმენი და გამგები:
მოერიდეთ ბავშვის მოულოდნელად აღმოჩენას უცხო სიტუაციებში. ეცადეთ, ამისთვის წინასწარ მოამზადოთ.
აღნიშნეთ და შეაქეთ სითამამის მცირე გამოვლინებებისთვისა და პროგრესისთვის.
თუ თქვენი ძალებით ვერ უმკლავდებით მორცხვობას, ფსიქოლოგიც ჩართეთ.
თუ მორცხვობა მნიშვნელოვნად აისახება ბავშვის ყოველდღიურ ცხოვრებაზე ან სოციალურ განვითარებაზე, იფიქრეთ პედიატრის, მრჩევლის ან ბავშვთა ფსიქოლოგის დახმარებაზე.
გახსოვდეთ, რომ სიმორცხვის დაძლევა ეტაპობრივი პროცესია და თითოეული ბავშვი უნიკალურია. დამხმარე და წამახალისებელი გარემოს უზრუნველყოფა, სწორად წარმართული სტრატეგია მორცხვ ბავშვს ნდობის ჩამოყალიბებაში დაეხმარება და უფრო კომფორტულად ადაპტირდება სხვადასხვა გარემოში.
მნიშვნელოვანია იცოდეთ, რომ მორცხვობა სულაც არ განიხილება ფსიქოლოგიურ პრობლემად ან აშლილობად. ეს პიროვნული თვისება ან ტემპერამენტის გამოხატულებაა, რომელიც ყველა ადამიანში ინდივიდუალურია.
სიმორცხვე უფრო შემაწუხებელი ხდება, როდესაც ის ხელს უშლის ადამიანს სოციალურ აქტივობებში, ურთიერთობების აწყობასა და შესაძლებლობების გამოვლენაში.
გადაჭარბებული სიმორცხვე, რომელიც უკვე ადამიანის ყოველდღიურ ცხოვრებაზე მოქმედებს, შეიძლება შფოთვითი აშლილობის მიზეზი გახდეს, რომელიც ნამდვილად ფსიქოლოგიური პრობლემაა.
სოციალური შფოთვითი აშლილობა უფრო მეტია, ვიდრე უბრალოდ სიმორცხვე.
აუცილებელია განასხვავოთ ტიპიური მორცხვი და სოციალური შფოთვითი აშლილობა, რათა შესაბამისი მხარდაჭერისა და ჩარევისთვის სწორი მიდგომა მოიძებნოს.