თქვენი პატარა ამტკიცებს, რომ ჭიქა კატამ გატეხა, მაშინ როცა დაინახეთ, რომ ბავშვმა ჩამოაგდო? ნუ იჩქარებთ მის გაკიცხვას: ფსიქოლოგები დარწმუნებულნი არიან, რომ ბავშვების ტყუილი გონიერების და ემოციური ინტელექტის ნიშანია.
გეცნობათ სიტუაცია, როდესაც სამი წლის ბავშვი სრულიად სერიოზული სახით გეფიცებათ, რომ შოკოლადს არ შეხებია, მაშინ როცა მთლიად მასშია ამოსვრილი? ასეთი გამოგონებები იშვიათი არ არის. მშობლების შიშების საწინააღმდეგოდ, ეს სულაც არ ნიშნავს, რომ ბავშვი მატყუარა გაიზრდება. პირიქით: სპეციალისტები მიიჩნევენ, რომ ბავშვები, რომლებიც ადრეულ ასაკში იწყებენ ტყუილის თქმას, მაღალი ინტელექტუალური დონით გამოირჩევიან და კარგად განვითარებული სოციალური უნარები აქვთ.
ფსიქოლოგ დოქტორ კანგ ლის თქმით, ბავშვები ტყუილის ხელოვნების დაუფლებას უკვე ორი წლის ასაკიდან იწყებენ. სამი წლის ასაკისთვის ბავშვების დაახლოებით 50% ხანდახან ამბობს სიცრუეს, ოთხი წლისთვის კი ეს მაჩვენებელი 80%-მდე იმატებს. მიზეზები, რის გამოც ბავშვი ტყუის, სხვადასხვა შეიძლება იყოს:
პატარა ბავშვისთვის რეალობასა და ფანტაზიას შორის საზღვარი ჯერ კიდევ ძალიან მკრთალია, ამიტომ ზოგჯერ მას გულწრფელად სჯერა საკუთარ გამოგონებებს.
ბავშვები ხანდახან იმდენად დამაჯერებლად ყვებიან ჩვენი ახლობლებისა და ნაცნობების შესახებ გამოგონებულ ისტორიებს, რომ ჩვენ თმები ყალყზე გვიდგება, სანამ სიმართლეს გავარკვევთ!
მთავარი: ტყუილის თქმისთვის ბავშვს ორი მნიშვნელოვანი უნარი სჭირდება. პირველი, რასაც მეცნიერები გონების თეორიას უწოდებენ — სხვისი ფსიქიკის, იმის გაგება, თუ როგორ ფიქრობენ სხვა ადამიანები. მეორე, თვითკონტროლი, რომელიც საშუალებას აძლევს, რომ ემოციები შეიკავოს. კონკრეტულად: როდესაც ბავშვი რაღაცას ტყუის, მან უნდა შეძლოს:
მაგალითად: თუ ბავშვმა ჭურჭელი დაამტვრა, მას ბუნებრივად უნდა შეეშინდეს და ბრალი დაუყოვნებლად აღიაროს. მაგრამ ტყუილის თქმისთვის მან უნდა შეძლოს ეს პირველადი რეაქცია გააკონტროლოს და ამის ნაცვლად მშვიდად თქვას: "მე არ ვარ გამიტეხია, ფისომ გატეხა".
ეს თვითკონტროლის მაღალი ფორმაა - ძალიან მნიშვნელოვანი ემოციური უნარი, რომელიც ცხადყოფს ბავშვის ფსიქოლოგიურ შესაძლებლობებს.
როგორც დოქტორ ლი აღნიშნავს, ეს უნარები პირდაპირ არის დაკავშირებული სოციალური და ემოციური ინტელექტის განვითარებასთან. ბავშვები, რომლებიც უფრო "რთული" და გააზრებული ტყუილის თქმა შეუძლიათ, კრეატიულობას, გონიერებას და სიტუაციის სხვადასხვა კუთხით განხილვის უნარს ავლენენ.
ცხადია, მშობლებისთვის რთულია სიმშვიდის შენარჩუნება, როდესაც ბავშვი თვალებში უყურებს და ტყუის. თუმცა ფსიქოლოგები რჩევენ ყვირილისა და მკაცრი სასჯელისგან თავი შეიკავოთ. ამის ნაცვლად, გამოიყენეთ სიტუაცია, როგორც პატიოსნებაზე საუბრის საბაბი, ახსენით, რატომ არის მნიშვნელოვანი სიმართლის თქმა. მთავარია — იარლიყი არ მიაკრათ და დაკითხვები არ მოაწყოთ. უმეტეს შემთხვევაში, სკოლამდელი ასაკის ბავშვების ტყუილი განვითარების ნორმალური ეტაპია და არა ცუდი ბუნების ნიშანი.
ტყუილის თავად ფაქტზე კონცენტრაციის ნაცვლად, ცადეთ გაიგოთ, რისი მიღწევა უნდოდა ბავშვს თავისი ტყუილით. უნდოდა სასჯელისგან თავის დაღწევა? სურვილის ასრულება? თუ უბრალოდ ფანტაზია ჩართო? დაეხმარეთ, ისწავლოს საკუთარი გრძნობებისა და სურვილების პატიოსანი გზით გამოხატვა. აუცილებლად შეაქეთ ჭეშმარიტებისთვის, იმ შემთხვევაშიც კი, თუ აღიარება ადვილად ვერ შეძლო.