დღეს ბევრ მშობელს სურს, რომ ახალშობილს განსხვავებული და იშვიათი სახელი დაარქვას. ფსიქოანალიტიკოსების თქმით, ამ სურვილის უკან ხშირად იმალება მცდელობა — ხაზი გაესვას ბავშვის უნიკალურობას და, შესაძლოა, გარკვეულწილად მისი მომავალი ცხოვრების გზაც კი განსაზღვროს.
ფსიქოანალიტიკოსების აზრით, სახელი ხშირად არის მშობლის ფარული წარმოდგენა იმის შესახებ, როგორი უნდა იყოს ბავშვი. თუ შვილის სახელი ასოცირდება სიმამაცესთან, ძლიერებასთან ან დიდებულებასთან, დიდი ალბათობით, აღზრდაც სწორედ ამ მოლოდინების ირგვლივ ჩამოყალიბდება. შესაბამისად, თვითონ ბავშვის პიროვნებაზეც ამგვარი მიდგომა ახდენს გავლენას.
რა საფრთხეს შეიძლება შეიცავდეს იშვიათი სახელი
მიუხედავად იმისა, რომ განსხვავებულ სახელში თითქოს მხოლოდ დადებითი ასპექტებია — ინდივიდუალურობა, გამორჩეულობა, მეხსიერებაში ჩარჩენა — ფსიქოანალიტიკოსები გვაფრთხილებენ, რომ რეალობა ხშირად უფრო რთულია. იშვიათი სახელი შეიძლება იქცეს ბავშვისთვის ერთგვარ ბარიერად, რაც შემდეგ ფსიქო-სოციალურ სირთულეებს იწვევს.
სოციალური ბარიერი და გაუცხოება ბავშვებს, რომლებსაც იშვიათი ან რთულად დამახსოვრებელი სახელები ჰქვიათ, ხშირად უწევთ ახსნა, როგორ გამოითქმის ან საიდან მოდის მათი სახელი. ეს განმარტებები დროთა განმავლობაში ქმნის განცდას — „მე არ ვარ ისეთი, როგორიც სხვები“. თანატოლების მხრიდან კი ამ განსხვავებულობის მიმართ ხშირად ჩნდება დაცინვა ან ირონია. ფსიქოლოგიური კვლევები აჩვენებს, რომ ასეთ ბავშვებს შეიძლება გაუჭირდეთ ადაპტაცია, მეგობრული კავშირების დამყარება, ჯგუფში ინტეგრაცია. ზოგჯერ სახელი სტიგმის საფუძველი ხდება, რაც აზიანებს ბავშვის თვითშეფასებას და შესაძლოა გამოიწვიოს შფოთვა, თვითდამკვიდრების სირთულე ან აგრესიული ქცევა.
დამატებითი რისკი ფსიქიკური ჯანმრთელობისთვის რამდენიმე სამეცნიერო კვლევამ ასევე დააფიქსირა კავშირი (და არა პირდაპირი მიზეზი) იშვიათ სახელებსა და გარკვეულ ფსიქოლოგიურ მდგომარეობებს შორის. მაგალითად, ბიჭებში იშვიათ სახელთან ასოცირდებოდა ფსიქიკური დაავადებების მაღალი რისკი, ხოლო გოგოებში — გაზრდილი შფოთვა, ობსესიური ქცევები და პათოლოგიური ეჭვიანობა.
მნიშვნელოვანია ითქვას: არავინ ამბობს, რომ თავად სახელი იწვევს ფსიქიკურ დარღვევებს. მაგრამ იშვიათი სახელი, როგორც სიმბოლური და სოციალურად თვალში საცემი ელემენტი, შეიძლება გახდეს დამატებითი სტრესი იმ შემთხვევებში, როცა ბავშვი ისედაც იმყოფება რთულ გარემოში — მაგალითად, პრობლემურ ოჯახურ ურთიერთობებში, ბულინგი ან სწავლის სირთულეების პირისპირ.
განსხვავებულობა და დაცულობა: ბალანსის მნიშვნელობა
სახელი არ არსებობს განცალკევებულად იმ სოციალურ და კულტურულ სივრცეში, სადაც ბავშვი იზრდება. ის დაკავშირებულია ოჯახის ღირებულებებთან, მშობლების მოლოდინებთან, გარემოსთან. ამიტომ იშვიათი სახელი თავისთავად არ არის პრობლემა — მაგრამ ის ხშირად არის მიზეზი, რომელიც დაგვაფიქრებს იმაზე, თუ რამდენად მზად არიან მშობლები არა მხოლოდ წარმოაჩინონ თავიანთი შვილის ინდივიდუალურობა, არამედ მხარი დაუჭირონ შესაძლო სირთულეებთან გადალახვისას.