როცა ჩვილს დღ და ღამე ერევა ან „ნაწყვეტ-ნაწყვეტ“ სძინავს - როგორ მოვუწესრიგოთ ბავშვს ძილი - მშობლები

პირველი თვეების განმავლობაში ბავშვი თითქმის მთელ დღეს ძილში ატარებს და ეს ასეც უნდა იყოს. ძილი უდიდეს როლს თამაშობს ბავშვის ფიზიკურ და გონებრივ განვითარებაში. სწორედ ძილის დროს ითვისებს ტვინი ახალ ინფორმაციას, გამომუშავდება ზრდის ჰორმონი, ძლიერდება იმუნიტეტი და ბავშვი თანდათან ეჩვევა სამყაროს.

თუმცა, ჩვილის ძილი სულ სხვაა, ვიდრე ზრდასრულის. მისი ხანგრძლივობა, ციკლები და სტრუქტურა ხშირად გაუგებარია მშობლებისთვის — ამიტომაც ზოგჯერ რთულია იმის გააზრება, ნორმალურია თუ არა, რომ ბავშვი დღეში ათჯერ იღვიძებს.

როგორია ჩვილის ძილი

ადამიანის ძილი ორ ფაზად იყოფა — ნელი და სწრაფი.ნელი ფაზისას სხეული ისვენებს და აღდგება, ხოლო სწრაფი ფაზა ტვინისთვის აქტიური სამუშაო პერიოდია. ზრდასრულებში ღრმა ძილი დაახლოებით 80%-ს შეადგენს, სწრაფი — მხოლოდ 20%-ს.

ჩვილებში კი ყველაფერი პირიქითაა: დაბადებიდან დაახლოებით 3 თვემდე სწრაფი ფაზა მთელ ძილში 85%-მდე აღწევს.

ბავშვს დღეში შეიძლება ეძინოს 18–20 საათი — მათი ტვინი ჯერ კიდევ ვითარდება და ხშირად საჭიროებს დასვენებას, „გადატვირთვას“.ამ ასაკში ორგანიზმი ჯერ ვერ გამოიმუშავებს მელატონინს — ჰორმონს, რომელიც ზრდასრულებს ძილისა და ფხიზლად ყოფნის ციკლების რეგულირებაში ეხმარება. ამიტომაც ჩვილის ძილი შეიძლება იყოს ძალიან განსხვავებული: ხან მხოლოდ 15 წუთი გრძელდებოდეს, ხან — რამდენიმე საათი.

მშობლებს ხშირად უკვირთ, როცა ბავშვი ძილში იღიმის ან ოდნავ ტირის — სინამდვილეში ეს ხდება სწრაფი ძილის ფაზაში, როდესაც ტვინი აქტიურად მუშაობს. სწორედ მაშინ ჩნდება პირველი უნებლიე ღიმილებიც.

ღრმა ძილი ჩვილებს ძირითადად ღამით აქვთ. ჯანმრთელ ახალშობილს შეუძლია 4–5 საათი იძინოს გადაბმულად — და ეს აბსოლუტურად ნორმალურია.

როცა ბავშვს „დღე და ღამე აერია“

ხშირად ხდება, რომ ახალშობილს დღისით სძინავს, ხოლო ღამით ფხიზლობს. ეს იმიტომ, რომ მისი ბიოლოგიური საათი ჯერ ჩამოუყალიბებელია.თუ დღის განმავლობაში ბავშვი ცოტა დიდხანს იძინებს, ღამით შესაძლოა იფხიზლოს.

ამავე დროს, გადაღლილობაც პრობლემაა — ზედმეტი სტიმულაცია მოუსვენრობასა და ტირილს იწვევს, რის შემდეგაც ბავშვს კიდევ უფრო უჭირს დაძინება. ჩვეულებრივ, ახალშობილი ძილიდან ძილამდე მხოლოდ 20–50 წუთით ფხიზლობს. ამისთვის არ არის აუცილებელი აბსოლუტური სიჩუმე — ჩვილებს კარგად შეუძლიათ ძილი მაშინაც, როცა ოთახში ხმაურია. ეს პერიოდი დაახლოებით 2–3 თვემდე გრძელდება.

როცა ბავშვის „ნაწყვეტ-ნაწყვეტ“ სძინავს

დაახლოებით 3-დან 5 თვემდე პერიოდში ბავშვის ძილი იცვლება — ის იწყებს უფრო მოწესრიგებული, „ზრდასრული“ ძილის რეჟიმის ჩამოყალიბებას. მელატონინი უკვე წარმოიქმნება და ძილ-ღვიძილის ბუნებრივი რიტმი ჩნდება. დღის ძილი, როგორც წესი, დაახლოებით 40-40 წუთი გრძელდება, ხოლო ღამით ბავშვი უფრო დიდხანს სძინავს.

ეს სრულიად ნორმალურია, თუმცა მშობელს უნდა, რომ ძილი გაგრძელდეს და ბავშვმა სრულად დაისვენოს. ამ პერიოდში ბევრი მშობელი აწყდება ძილის რეგრესს — როცა ბავშვს თითქოს თავიდან სწავლობს დაძინება. ეს დროებითი ეტაპია, რომელიც ჰორმონული ცვლილებებითაა გამოწვეული. ბავშვი უფრო ხშირად იღვიძებს, ძილი ხდება მოკლე და ღამითაც უფრო ფხიზლობს.

როგორ დავეხმაროთ ჩვილს ძილის ხარისხის გაუმჯობესებაში

პირველი და მთავარი — არანაირი პანიკა. ძილის რეგრესი სრულიად ბუნებრივი მოვლენაა და ჩვეულებრივ 2–6 კვირა გრძელდება. უბრალოდ ამ პერიოდში ბავშვს მეტი სიყვარული, ყურადღება და მოთმინება სჭირდება.

დაიცავით ყოველდღიური რეჟიმი, მიაქციეთ ყურადღება დღის განმავლობაში გადაღლილობას და დაეხმარეთ ბავშვს დაძინებაში სხვადასხვა მეთოდით — სეირნობა, მსუბუქი მუსიკა, ჩახუტება და ა.შ. ამ ეტაპზე სწორედ ეს ჩვევები ყალიბდება სამომავლოდ.

როგორ შევქმნათ უსაფრთხო და კომფორტული ძილის გარემო

• ოთახში ტემპერატურა უნდა იყოს 20–22°C, ტენიანობა — 40–60%.
• ხშირად გაანიავეთ სივრცე, სადაც ბავშვი იძინებს.
• საწოლი უნდა იყოს ფართო, მყარ მატრასზე, ელასტიკური ზეწრით.
• არ გამოიყენოთ მძიმე საბანი — უკეთესია საძილე ტომარა.
• ძილის ტანსაცმელი აირჩიეთ ბუნებრივი ქსოვილებისგან — ბამბა იდეალურია.
• დღის სინათლე ან მსუბუქი განათება არ აწუხებს ჩვილს, მაგრამ ღამით სასურველია სიბნელეში ეძინოს, მცირე განათებით.